نحوه تشخیص اصل یا تقلبی بودن طلا و جواهرات

انگیزه ذخیره طلا در بین ایرانیان طی سالهای اخیر دچار تحول و دگرگونی شده است. سالهای گذشته به دلیل وضعیت اقتصادی خاص ایرانیان طلا را به عنوان سرمایه و پس‌انداز ذخیره می‌کردند چرا که معمولاً کمتر دچار نوسانات شدید می‌شد. اما اخیراً با نوعی بی‌ثباتی که دامن گیر اوضاع اقتصادی شده دیگر کمتر کسی به طلا به عنوان سرمایه و پس انداز نگاه می‌کند و بیشتر از طلا و جواهر برای تزیین و زیبایی و مد استفاده می‌شود. 
اما هر انگیزه‌ای که در خرید و انباشت طلا داشته باشیم بی‌نیاز از اطلاعات پایه‌ای در مورد شناخت طلای اصل از تقلبی، کیفیت و عیار طلا و نیز چگونگی وزن و قیمت آن نیستیم.
هر چیز بسیار ارزشمندی را به طلا تشبیه می‌کنند، حتی اگر ارزش آن خیلی بیشتر از این حرفها باشد مثل وقت. متأسفانه عامل بسیاری کلاهبرداری‌ها، سرقتها، جنایتها و... طلا و فریبندگی‌هایش است. این کالا در بسیاری از مواقع علاوه بر زینتی بودنش، سرمایه افراد نیز محسوب می‌شود؛ سرمایه‌ای که باید از آن حفاظت شود و البته قبل از آن باید از اصل بودنش اطمینان یافت. 
شاید شما هم یکی از افرادی باشید که برای ذخیره و پس‌انداز سرمایه خود طلا خریداری می‌کنید. در این صورت به نظر می‌رسد دانستن اطلاعاتی در مورد اصل یا تقلبی بودن، چگونگی تشخیص عیار طلا، ضوابط خرید و فروش طلا و... برایتان اهمیتی دوچندان یابد. 

اصل یا تقلبی؟
اگر به طلا فروشی مراجعه می‌کنید تا محصول ساخته شده از طلا (به اصطلاح طلایی ) را بخرید، این امکان که خودتان مطمئناً و 100 درصد بتوانید تشخیص دهید طلایی که قصد خریدار آن را دارید، اصل است یا تقلبی، وجود ندارد. حتی بعضی از طلافروشان به این قضیه اعتراف می‌کنند که با وجود گذراندن دوره‌های فنی تشخیص و تمیز طلا و یا کسب اطلاعات از افراد باتجربه هم ‌صنف خود باز هم امکان خطا در تشخیص اصل بودن بعضی از اجناس طلا، وجود دارد. 
حقیقت این است که هر طلا فروشی با صدور فاکتور برای محصول طلا، طلای خریداری شده را تضمین کرده و در قبال اصلی یا تقلبی بودن، آن مسئول است. 
یک طلا فروش در این زمینه چنین اظهار نظر می‌کند: تشخیص اصل یا تقلبی بودن در اکثر موارد توسط خریداران امکان‌پذیر نیست. اما ما در مقابل فاکتوری که به شما ارائه می‌کنیم، مسئولیت داریم و باید به اتحادیه طلا و جواهر پاسخگو باشیم. 

طلا فروش دیگری در این زمینه می‌گوید:
فاکتوری که به شما ارائه می‌شود، معتبر است. با این حال در صورت هرگونه مشکل، طلا فروش صادر کننده فاکتور در صورت شکایت شما و تأیید اصل نبودن جنس طلا باید پاسخگو باشد. 
کوروش گوهربین- رئیس اتحادیه و طلا و جواهر- در این زمینه معتقد است: معمولاَ طلاهای همه واحدهای طلافروشی هر 2 ماه یک ‌بار توسط بازرسان اتحادیه طلا و جواهر کنترل و نمونه‌برداری می‌شود تا طلای تقلبی ساخته نشود. علاوه بر آن در فاکتور فروش قید می‌شود که عیار طلا 18 است و مارک سازنده طلا نیز مشخص است که نشان‌ دهنده هویت فروشنده آن است.
وی در زمینه تمهیداتی در زمینه بالا بردن ضریب اطمینان ملاک تشخیص خریداران می‌افزاید:
با مؤسسه استاندارد هماهنگ شده تا در آینده‌ای نزدیک علاوه بر انگ 750 که درون محصول حک می‌شود، انگی استاندارد (کدی از طریق مؤسسه استاندارد) نیز به خود تولیدکنندگان داده شود که این انگ نیز علاوه بر انگ 750، درون محصول حک شود.

مشکل عیار پایین طلا ! آیا پیگیری امکان دارد؟
کوروش گوهربین- رئیس اتحادیه طلا و جواهر- در این زمینه معتقد است که چون هر 2 ماه یک‌بار طلای واحدهای طلافروشی توسط بازرسان اتحادیه از نظر عیار نیز سنجیده می‌شود، در این زمینه کمتر مشکلی وجود دارد. اما در عین حال اگر فردی به عیار جنس طلای خریداری شده خود شک کند می‌تواند به همراه اصل جنس و فاکتور خرید آن به اتحادیه طلا و جواهر مراجعه و پس از تأیید پایین بودن عیار، واحد فروشنده باید پاسخگو باشد. 
البته نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که خریداران حتماً باید به واحدهای طلافروشی‌ ای که زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر هستند، مراجعه کنند چون در غیر این صورت طبق گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر چون اتحادیه بر واحدهایی که زیر نظرش نیست، نظارتی ندارد، بنابراین اگر تخلفی نیز صورت گیرد، هیچ مسئولیتی در این زمینه نخواهد داشت. 
البته طلافروشان مختلف هرکدام زمان متفاوتی را برای سنجش عیار طلا آن هم توسط مؤسسه استاندارد و نه اتحادیه، ذکر کردند. یکی از طلافرشان در این زمینه گفت: مؤسسه استاندارد هر ماه یک‌بار مراجعه و یک نمونه از اجناس را به آزمایش می‌برد. البته نمونه کارها متعلق به شرکتهای ساخت طلاست و خود آنها پاسخگو هستند.
در صورتی که عیار جنس طلای آزمایش شده پایین باشد، خریدار از طلافروش شاکی و طلافروش نیز از شرکت سازنده شاکی خواهد شد. طلا فروشی‌های دیگر، هر 4،3 یا 6 ماه یک‌بار را برای کنترل و نمونه‌برداری و نظارت بر عیار اجناس طلا، ذکر کردند.


ترازوهای دقیق!
در خرید و فروش طلا، تعیین وزن آن و سپس تعیین قیمت و تقریباً همه چیز را ترازوهای خاص و دقیق تعیین می‌کند. به نظر می‌رسد به‌صورت کلی هر ترازویی نیز ممکن است دچار خرابی یا عدم دقت شود. در این صورت میزان گرم و در نتیجه قیمت طلای خریداری شده کم یا زیاد خواهد شد.
بنابراین نظارت بر میزان دقت ترازوهای طلافروشان امری بسیار ضروری است. ترازوهای طلافروشی‌ها دیجیتالی بوده و از طریق مؤسسه استاندارد کنترل می شود، لذا امکان خطا در آنها وجود ندارد. با این حال سالی یک‌بار نیز ترازوها توسط اتحادیه طلا و جواهر بازبینی و کنترل می‌شود. 
طلافروشان این امر را به این صورت بیان کردند که ترازوها را ما خودمان هر روز تنظیم می‌کنیم، از اتحادیه سالی یک‌بار و از مؤسسه استاندارد نیز 6 ماه یک‌بار جهت تنظیم دقت ترازو مراجعه می‌کنند. یکی از طلافروشان نیز گفت: دقت ترازوها فقط توسط مؤسسه استاندارد که با اتحادیه در تماس است، 2 بار در سال مورد بررسی قرار می‌گیرد. 
افراد دیگر نیز تقریباً نظرات مشابهی داشتند با این تفاوت که زمان‌های متفاوتی را جهت بازبینی و بررسی دقت ترازوها توسط مؤسسه استاندارد بیان کردند. به هر صورت نکته مهم و قابل توجه این است که ترازوهای دیجیتالی ابزار دست طلافروشان بوده و بالا بودن میزان دقت آن بسیار مهم و ضروری است.
اگر فردی طلایی تقلبی خریداری کند، میزان گرم محاسبه شده از طرف طلافروش درست نباشد و یا عیار طلا پایین‌تر از 18 باشد، در صورت تأیید این امر دریافت مبلغ نقدی از طلافروش امکان‌پذیر است. این را رئیس اتحادیه طلا و جواهر بیان کرد و افزود: در این صورت مشتری باید با به همراه داشتن فاکتور خرید و جنس به اتحادیه مراجعه نماید، در آنجا بعد از انجام کارشناسی و تأیید خلاف، با طلافروش خاطی برخورد شده و قطعاً دریافت مبلغ نقدی خریدار امکان‌پذیر است